Aksaray'da medfun bulunan velilerdendir. Tasavvufta Halk arasında Somuncu Baba diye meşhur olan Hamid-i Veli Hazretleri'nin oğludur. Çocukluğundan itibaren babasının terbiyesi altında yetişip kemale eren Yusuf Hakîkî Baba Hazretleri, Konya ve Aksaray medreselerinde okumuştur.
Osmanlı Devleti'nin kurtuluş devrinde Anadolu'da yetişen âlim velilerdendir. Adı, Muhammed'dir Babası, Büyük âlim Fahreddin-i Râzî Hazretleri'nin torunlarından Vaiz Muhammed b. Muhammed'dir. Nesebi, bir koldan Hazreti Ebu Bekir'e, bir koldan da Hazreti Ömer'e ulaşmaktadır. Cemaleddin lakabı ve Aksarâyî nisbesiyle meşhur olmuştur. Aksaray'da doğmuştur.
Anadolu'da yetişen meşhur Allah dostlarındandır. Tasavvufta Melâmiyye yolunda yetişmiş olup, Seyyid Ömer Sikkînî Hazretleri'nin halifesidir. On altıcı asırda yaşamıştır. İnsanlara Yüce Allah'ın emir ve yasaklarını anlatıp, pek çok kişiyi irşad etmiş, saadete kavuşturmuştur.
Osmanlı Devleti’nin kuruluş yıllarında Anadolu’da yetişen evliyânın ve âlimlerin büyüklerinden. “Somuncu Baba” lakabıyla tanındı. 750 (m. 1349) senesinde Kayseri’de doğdu. Babasının ismi Şemseddîn Mûsâ’dır. Tefsîr, fıkıh ilimlerinde ve tasavvufda çok yükseldi. Hızır aleyhisselâm ile sohbet ederdi. 815 (m. 1412) senesinde Aksaray’da vefât etti.
Celvetiyye şeyhlerinden alim ve şiir kabiliyetine sahip bir zat olup, Konya, Aksaray'dandır. 1080 yılında "Gülistan"ı manzum olarak tercüme etmiştir. Bu eserin bir nüshası Rüstem Paşa Kütüphanesi'nde bulunmaktadır. İlahilerini bir arada toplayan eseri vardır.